N’in d’a prà ke dyon k’âmon bin yêre le patê a ôta vouê po mi le konprindre. N’in d’a achebin ke chan pâ tru yô pyathi lè j’akchan. Rin l’è fô in patê, ma l’è vré k’ou dzoua d’ora, li a oun’«orthographe» on bokon pye chinpya po to le mondo. On kou k’on châ kotyè bâjè, on pou dza bin chè dègremiyi. Adon tinke-lè:

Trè chouârtè dè «a»: le «a» (le tsa - la fitha) chè prononhyè kemin din «véranda» in franché. Le «à» (le chèlà - pouirà) kemin din «grâce». Le «â» (amâ - l’âno) kemin din «or».

Katre chouârtè dè «e»: le «e» (la demindze
- la vela) kemin din «chemin». Le «é» (le bré - galé) kemin din «café». Le «è» (l’èchkabi - tokelè) kemin din «marais». Le «ê» (l’evê – le tsê) kemin din «chêne». On rètràvè hou katre chouârtè din le mo «dèvêlené».

Ôtramin, l’i a achebin le «th» (la fitha –…